Mrówczan etylu
Właściwości
Mrówczan etylu, HCOOC2H5 to związek organiczny pod postacią cieczy (ester kwasu mrówkowego i etanolu). Powszechny składnik zapachowy wielu naturalnych produktów roślinnych (zapach rumu). W temperaturze 20*C jego gęstość wynosi 0,93 g/cm3. Temperatura topnienia: -79*C; temperatura wrzenia: 54*C (ciśnienie atmosferyczne).
Stosowany jako wzmacniacz smaku oraz jako składnik środków owadobójczych i grzybobójczych. Służy również do wyrobu rozpuszczalników w przemyśle włókienniczym i obuwniczym.
Przy mrówczanu etylu podrażnia błony śluzowe, powoduje kaszel oraz duszności. Przypuszcza się, że jest to związane z hydrolizą mrówczanu etylu i uwalnianiem kwasu mrówkowego jak i etanolu. Posiada właściwości drażniące w szczególności przy kontrakcie ze skórą i oczami.
Otrzymywanie
HCOOH + C2H5OH -> HCOOC2H5 + H2O
Odczynniki:
- Kwas mrówkowy 85% HCOOH – 28ml
- Alkohol etylowy 95% C2H5OH – 29ml
- Chlorek wapnia CaCl2 – 5g
- Węglan sodu Na2CO3 – 3g
Sprzęt:
- Czasza grzejna min. 200ml
- Kolba okrągłodenna 200ml i 100ml
- Nasadka destylacyjna
- Chłodnica
- Nasadka odbieralnika
- Termometr 150oC
- Statyw laboratoryjny
- Cylinder miarowy 50ml
- Waga
- Bagietka
Składany aparaturę destylacyjną jako odbieralnik podpinamy kolbę 100ml. Do Kolby reakcyjnej wprowadzamy kwas mrówkowy, alkohol etylowy i chlorek wapnia. Całość mieszamy.
Zamykany kolbę nasadką destylacyjną, włączamy przepływ wody oraz czaszę grzejną. Podgrzewamy mieszaninę do wrzenia. Czekamy aż ciecz w kolbie osiągnie temperaturę 65*C. Zbieramy frakcję do temperatury 67*C.
Wyłączamy czaszę grzejną i czekamy aż kolba ostygnie. Myjemy aparaturę. Do destylatu dodajemy węglan sodu i mieszam.
Składamy ponownie aparaturę destylacyjną i destylujemy poprzednio otrzymają ciecz z dodatkiem węglanu sodu. Odbieramy frakcję w granicach 54-55*C.
Otrzymujemy około 15g mrówczanu etylu.
Octan etylu
Właściwości
Octan etylu (CH3COOC2H5) to związek organiczny (ester etylowy kwasu octowego). Bezbarwna ciecz o owocowym zapachu gruszki. Bardzo dobry rozpuszczalnik organiczny. Jego zaletą jest fakt, że słabo rozpuszcza się w wodzie. Wycofywany z użycia przemysłowego, ze względu na właściwości drażniące i względnie dużą toksyczność.
W temperaturze 20*C jego gęstość wynosi 0,902 g/cm3. Temperatura topnienia: -83,6*C; temperatura wrzenia: 77*C (ciśnienie atmosferyczne).
Otrzymywanie
CH3COOH + C2H5OH ---H2SO4---> HCOOC2H5 + H2O
Odczynniki:
- Kwas octowy 99% CH3COOH - 28ml
- Alkohol etylowy 95% C2H5OH - 30ml
- Kwas siarkowy (VI) 95% H2SO4 - 20ml
- Węglan sodu Na2CO3 – 10g
- Chlorek wapnia CaCl2 – 3g
- Woda zdemineralizowana lub destylowana H2O – 200ml
Sprzęt:
- Czasza grzejna min. 500ml
- Kolba dwuszyjna 200ml
- Kolba okrągłodenna 500ml i 100ml
- Nasadka destylacyjna
- Chłodnica
- Nasadka odbieralnika
- Termometr 150*C
- Statyw laboratoryjny
- Cylinder miarowy 50ml
- Zlewka 100ml
- Waga
- Bagietka
Odmierzamy 50ml wody i dodajemy do niej 10g węglanu sodu.
Umieszczamy kolbę dwuszyjną w statywie i podłączamy do niej chłodnicę (chłodnica zwrotna). Z bibuły robimy rurkę, którą zaklejamy z jednej strony i napełniamy ją chlorkiem wapnia.
Wlewamy do kolby kwas octowy oraz alkohol etylowy po czym mieszamy roztwór bagietką. Dodajemy następnie kwas siarkowy małymi porcjami stale mieszając, po czym zamykamy kolbę korkiem i włączamy płaszcz grzejny oraz obieg wody w chłodnicy zwrotnej. Doprowadzamy ciecz do wrzenia i utrzymujemy ją w takim stanie przez 3-4 godziny.
Rozbieramy aparaturę i dodajemy do kolby roztwór węglanu sodu oraz 125 ml wody. Przelewany zawartość kolby do kolby 500ml i składamy prostą aparaturę do destylacji. Odbieramy destylat w granicach temperatur 75-80*C.
Artykuł napisał:
Dbraven
Literatura:
- Wikipedia
- "Elementarz chemii organicznej", Stefan Sękowski
- "Tablice chemiczne", Wydawnictwo Adamantan