Jak się produkuje piwo? |
Pewnie każdego kiedyś ciekawiło jak się warzy piwo w browarze, tak samo mnie. Dzięki praktyce w Tyskich Browarach Książęcych należących do Kampanii Piwowarskiej, w której skład wchodzą wspomniany już Tyski Browar Książęcy, Lech Browar Wielkopolski oraz Browar Dojlidy, miałem okazję poznać od podstaw technikę ważenia tego złocistego napoju.
Produkcja piwa od momentu, gdy mamy surowce, o których będzie w dalszej części artykułu, do momentu, gdy piwo znajduje się w puszcze czy butelce możemy podzielić na kilka etapów. Etapy te zostaną omówione w takiej kolejności, w jakiej następuje produkcja piwa.
SurowceStara zasada browarnictwa mówi, że do produkcji piwa używać należy tylko trzech składników:
Do najczęściej używanych składników przy produkcji piwa należą:
Słód jest składnikiem dającym nam wiele składników takich jak cukry potrzebne w procesie fermentacji alkoholowej. Czasami dodaje się syrop glukozowy, co zmniejsza koszt produkcji piwa a dostarcza odpowiednią ilość cukrów potrzebnych do fermentacji. Kwas mlekowy nie zawsze jest surowcem używanym w produkcji piwa. Stosuje się go w celu utrzymania optymalnego pH dla zacierania i dalszej produkcji. Można stosować kupny kwas mlekowy lub wytwarzać go z części brzeczki (o tym później) warzelnianej, jeśli browar posiada własną wytwórnię kwasu mlekowego. Chmiel – to składnik smakowo-aromatyczny piwa. Można używać surowego chmielu w szyszkach lub gotowego przerobionego granulatu chmielowego. Najczęściej stosuje się dwa rodzaje chmielu:
Kiedy jakiego chmielu używamy zostanie omówione w dalszej części.
Kwas askorbinowy jest składnikiem poprawiającym smak i trwałość piwa. Dzięki dodatkowi witaminy C piwo nie starzeje się i ma optymalne pH. Drożdże piwowarskie są tzw. drożdżami królewskimi. Praktycznie każdy browar ma swoją stację propagacji drożdży, tzn. po zakupie małej ilości drożdży od hodowcy następuje proces rozmnażania do ilości potrzebnej dla danego browaru. Część browarów używa wody ze źródeł głębinowych, a część zwykłej wody wodociągowej uprzednio uzdatnionej tak by spełniała wymagania dotyczące użycia w produkcji piwa. Warzelnia
Podstawowym zadaniem warzelni jest otrzymanie tzw. brzeczki słodowej, czyli wodnego roztworu zawierającego dekstryny, białka, aminokwasy, substancje goryczkowe, garbnikowe i sole mineralne i cukry fermentacyjne. Słód poddawany jest tzw. kondycjonowaniu, tzn. zraszany jest wodą w temp ok. 80°C i śrutowany w układzie dwuwalcowym. Otrzymany w ten sposób zacier ulega tzw. zacieraniu w kadzio-kotłach zaciernych w zakresie temperatur 48-78°C. Są to optyumalne warunki dla enzymatycznej fermentacji, przy czym dla:
Po całkowitym przefermentowaniu zacieru, pompowany jest on do kadzi filtracyjnej skąd wychodzi tzw. brzeczka niechmielona i młóto. Młóto jest odpadem białkowym sprzedawanym rolnikom jako pasza. Otrzymana klarowna brzeczka gotowana jest z chmielem przez ok. 1h w tzw. kotle warzelnym. Celem gotowania jest izomeryzacja związków goryczkowych pochodzących z chmielu, wytrącenie substancji garbnikowo-białkowych oraz inaktywacja enzymów amylo- i proteolitycznych, których działalność na dalszym etapie procesu technologicznego była by niepożądana. Dawka chmielu waha się w granicach 6-15g/hl w przeliczeniu na czyste alfa-kwasy w zależności od asortymentu piwa. Gorąca brzeczka przepompowywana jest do kadzi osadowych gdzie nastepuje odsączenie wytrąconych części (głownie białek), a następnie zostaje schłodzona do temp 8-12°C, napowietrzona i przekazana do fermentacji. FermentowniaW fermentowni brzeczka zadawana jest drożdzami piwowarskimi w ilości 10-20 mln komórek/ml, a następnie kierowana do wolnostojących tanków fermentacyjnych tzw. tankofermentorów.
W tankofermentorach zaczyna się proces fermentacji, który trwa ok. 1 tygodnia. W tym czasie rośnie masa drożdży o ok. 3-4 razy, przy czym zużywają one do rozwoju przyswajalne białka , cukry, związki fosforu, sole mineralne i inne przyswajalne składniki brzeczki. W czasie fermentacji część cukrów ulega tzw. fermentacji alkoholowej z utworzeniem alkoholu etylowego wg ogólnej reakcji: C6H12O6 -> 2 C2H5OH + 2CO2 Do głównych produktów ubocznych procesu fermentacji należą: estry, wyższe alkohole, aldehydy, ketony i związki zawierające siarkę. Fermentację prowadzi się najczęściej do temperatury 12°C pod ciśnieniem ok. 0,4bar. Fermentację można podzielić na następujące etapu: Dwutlenek węgla zbierany jest podczas fermentacji by zabezpieczyć potrzeby browaru na ten składnik. W razie potrzeby można dodatkowo nasycić piwo dwutlenkiem węgla. Leżakownia
W drodze do leżakowni piwo młode zostaje schłodzone do temp. ok. –1,5°C i wprowadzone do tanków leżakowych. Są to zbiorniki cylindryczne o budowie podobnej do tankofermentorów. Piwo przebywa w tankach leżakowych przez ok. 10 dni w celu usunięcia wszelkich części lotnych, nadających charakterystyczny zapach młodemu piwu. Głównymi składnikami nadającymi ten zapach są związki siarki jak m.in. siarkowodór. Usuwa się je poprzez przedmuchiwanie piwa dwutlenkiem węgla. W trakcie kondycjonowania piwo ulega klarowaniu, poprzez wytrącenie substancji garbnikowo-białkowych, nierozpuszczalnych w piwie, które opadają na dno razem z drożdżami, odprowadzanymi do odzysku tzw. piwa resztkowego. Filtracja i stabilizacjaCelem filtracji jest usunięcie tych składników, które nie opadły wraz z drożdżami podczas kondycjonowania (leżakowania).
Piwo poddaje się także tzw. stabilizacji za pomocą tzw. PVPP (piliwinylopilopirolidon), który usuwa większość polifenoli, które mogą tworzyć w piwie koloidy. Dzięki PVPP polifenole łączą się z białkami powodując wytrącanie się ich w gotowym piwie. Usunięcie większości polifenoli gwarantuje kilkuletnią stabilność koloidalną. Przebieg filtracji i stabilizacji można podzielic na następujące operacje:
Rozlew
Artykuł napisał:
Tchemik
|