Jod i kwas jodowy - właściwości i synteza PDF Drukuj Email

Jod w warunkach normalnych jest ciemnofioletowym ciałem stałym o metalicznym połysku, który łatwo sublimuje (prężność par wynosi 100mm Hg w 113,7°C). Słabo rozpuszcza się w wodzie, jego stopień dysocjacji w 927°C wynosi 13%. Łatwo rozpuszcza się w rozpuszczalnikachorganicznych. Dobrze rozpuszcza się w roztworze jodku potasowego, jednak nie jest to proces fizyczny - tworzy się wielojodek:

I2 + KI → KI3
I2 + I- -> I3-

Jod odkrył w 1811 roku Curtois w popiele niektórych wodorostów. Występuje on razem z chlorem i bromem, zazwyczaj w stosunku Cl : Br : I = 2500 : 10 : 0,01. Głównym źródłem jodu są ługi po krystalizacyjne azotanu sodu, w których znajduje się on pod postacią jodanu sodu (NaIO3), woda morska, solanki bogate w jodki. Znajduje zastosowanie w medycynie jako środek bakteriobójczy (10% roztwór jodu w alkoholu etylowy to popularna jodyna).

Kwas jodowy(V) jest kwasem tlenowym o wzorze sumarycznym HIO3. Jego wzór podaje się również w postaci podwojonej H2I2O6, gdyż tworzy on również sole kwaśne KHI2O6. Jest kwasem mocnym. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie (w 100 ml wody rozpuszcza się 310 g HIO3), dysocjując na kation hydronowy H3O+ i anion reszty kwasowej IO3-. Kwas ten potrzebny jest przy reakcji Landolta. Zajmijmy się samą syntezą kwasu. Otrzymuje się go na dwa sposoby: poprzez utlenianie chlorem jodu, a następnie usuwając powstały kwas solny poprzez działanie azotanem srebra:

I2 + 5 Cl2 + 6 H2O -> 2 HIO3 + 10 HCl
HIO3 + HCl + AgNO3 -> HIO3 + AgCl + HNO3

lub poprzez utlenienie jodu stężonym kwasem azotowym:

10 HNO3 + 3 I2 -> 6 HIO3 + 2 H2O + 10 NO

 

 

Otrzymywanie kwasu jodowego poprzez utlenianie jodu kwasem azotowym

Do kolby okrągłodennej zaopatrzonej w chłodnicęzwrotną wsypujemy 22 g jodu oraz wlewamy 98 ml stężonego kwasu azotowego 65%. Kolbę umieszczamy w płonieniu palnika, a następnie puszczamy obieg wody w chłodnicy. Reakcję prowadzimy dotąd, aż brązowe dymy dwutlenku azotu przestaną się wydzielać. Ciecz z kolby zagęszczamy i odstawiamy do krystalizacji, najlepiej do lodówki. Wykrystalizować powinno około 28-30 g bezbarwnych kryształów kwasu jodowego. Podczas syntezy chłodnicęjak i łącznik pokrywa warstwa jodu, która podczas swojej sublimacji wszędzie się odsadza.

Poniżej przedstawiam fotki z syntezy, niestety w dalszym ciągu krystalizator znajduje się w lodówce i nie mogę zamieścić zdjęć samego kwasu jodowego. Zamieszczam zdjęcia tylko z jego syntezy:

 

Artykuł napisali:
Matey23 i MaLuTkI
Synteza i zdjęcia - Matey23

Źródła:

  • Chemia nieorganiczna t. 1, Włodzimierz Trzebiatowski