| Niezwykła piana |
 |
 |
 |
|
Jeśli chciałeś kiedyś zobaczyć, co to znaczy "reakcja wymykająca się spod kontroli", to jest to idealne doświadczenie dla ciebie. Na szczęście w tym przypadku wymknięcie się tej reakcji spod kontroli nie będzie groźne w skutkach. W tym doświadczeniu wytwarzają sie bardzo duże ilości sztywnej, żółtej piany, która jest praktycznie nieszkodliwa. Ze względu na to, że użyte odczynniki są bardzo popularne i łatwo dostępne, a wykonanie bardzo łatwe, jest to idealne doświadczenie "szkolne". Wykonanie doświadczeniaOdczynniki
Na początku ustawiamy sobie wszystko na miejscu (jak na obrazku poniżej po lewej). Pierwszą czynnością, którą powinniśmy zrobić, jest nalanie do zlewki do ok. 1/4 jej wysokości perhydrolu. Następnie dodajemy równą objętość wody demineralizowanej oraz trochę płynu do naczyń (patrz obrazek poniżej z prawej), bo czym mieszamy całość szklaną bagietką. Teraz nadchodzi kulminacyjna część doświadczenia. Nabieramy około pół łyżeczki do herbaty jodku sodu lub potasu i jednym ruchem wrzucamy do zlewki. Prawie natychmiast zaczyna się reakcja, w której wytwarzają się duże ilości piany. Wydobywanie się piany ze zlewki trwa około 15-25 sekund, po czym ustaje, zależy to jednak od ilości użytych składników. Powstała piana jest dość sztywna i długo się utrzymuje. Ilość dodanego jodku warunkuje szybkość wydobywania się piany. Z 50 ml perhydrolu użytego do doświadczenia uzyskuje się około 5-8 l piany. W tej reakcji jodek jest katalizatorem rozkładu nadtlenku wodoru. Wydziela się w dużych ilościach tlen w postaci bardzo małych pęcherzyków. Pęcherzyki te tworzą pianę z wodą w zlewce, która jest stabilizowana przez dodany płyn do mycia naczyń. Ponieważ piana ma bardzo drobne pęcherzyki, jest sztywna. Żółty kolor pochodzi od powstającego w trakcie reakcji cząsteczkowego jodu. Można eksperymentować z zastosowaniem innych katalizatorów, np. stałych azotynów czy niewielkich ilości nadmanganianu potasu, jednak jodki są sprawdzone i dodatkowo zabarwiają pianę na żółto. Do reakcji nie nadają się tlenek manganu ani nadmanganian potasu w formie sproszkowanej, gdyż więzną w pianie i powstają tylko niewielkie jej ilości. BezpieczeństwoNadtlenek wodoru używany w tym doświadczeniu jest żrący, przy zetknięciu ze skórą tworzy białe plamy. Należy przy operowaniu nim zachować ostrożność. Powstająca piana jest na początku dość gorąca - uważaj, aby się nie poparzyć, tym bardziej, że bardzo ciężko jest ją strząsnąć z ręki. Po ostygnięciu można ją dotykać gołymi rękami, ale ze względu na obecność w niej jodu i pewnych ilości nierozłożonego nadtlenku wodoru jest drażniąca dla oczu. Artykuł napisał:
|
