Mrówczan etylu

Właściwości

Mrówczan etylu, HCOOC₂H₅ to związek organiczny pod postacią cieczy (ester kwasu mrówkowego i etanolu). Powszechny składnik zapachowy wielu naturalnych produktów roślinnych (zapach rumu). W temperaturze 20*C jego gęstość wynosi 0,93 g/cm³. Temperatura topnienia: -79*C; temperatura wrzenia: 54*C (ciśnienie atmosferyczne).

Stosowany jako wzmacniacz smaku oraz jako składnik środków owadobójczych i grzybobójczych. Służy również do wyrobu rozpuszczalników w przemyśle włókienniczym i obuwniczym.

Przy mrówczanu etylu podrażnia błony śluzowe, powoduje kaszel oraz duszności. Przypuszcza się, że jest to związane z hydrolizą mrówczanu etylu i uwalnianiem kwasu mrówkowego jak i etanolu. Posiada właściwości drażniące w szczególności przy kontrakcie ze skórą i oczami.

Otrzymywanie

HCOOH + C₂H₅OH -> HCOOC₂H₅ + H₂O

Odczynniki:

• Kwas mrówkowy 85% HCOOH – 28ml
• Alkohol etylowy 95% C₂H₅OH – 29ml
• Chlorek wapnia CaCl₂ – 5g
• Węglan sodu Na₂CO₃ – 3g

Sprzęt:

• Czasza grzejna min. 200ml
• Kolba okrągłodenna 200ml i 100ml
• Nasadka destylacyjna
• Chłodnica
• Nasadka odbieralnika
• Termometr 150oC
• Statyw laboratoryjny
• Cylinder miarowy 50ml
• Waga
• Bagietka

Składany aparaturę destylacyjną jako odbieralnik podpinamy kolbę 100ml. Do Kolby reakcyjnej wprowadzamy kwas mrówkowy, alkohol etylowy i chlorek wapnia. Całość mieszamy.

Zamykany kolbę nasadką destylacyjną, włączamy przepływ wody oraz czaszę grzejną. Podgrzewamy mieszaninę do wrzenia. Czekamy aż ciecz w kolbie osiągnie temperaturę 65*C. Zbieramy frakcję do temperatury 67*C.

Wyłączamy czaszę grzejną i czekamy aż kolba ostygnie. Myjemy aparaturę. Do destylatu dodajemy węglan sodu i mieszam.

Składamy ponownie aparaturę destylacyjną i destylujemy poprzednio otrzymają ciecz z dodatkiem węglanu sodu. Odbieramy frakcję w granicach 54-55*C.

Otrzymujemy około 15g mrówczanu etylu.

Octan etylu

Właściwości

Octan etylu (CH₃COOC₂H₅) to związek organiczny (ester etylowy kwasu octowego). Bezbarwna ciecz o owocowym zapachu gruszki. Bardzo dobry rozpuszczalnik organiczny. Jego zaletą jest fakt, że słabo rozpuszcza się w wodzie. Wycofywany z użycia przemysłowego, ze względu na właściwości drażniące i względnie dużą toksyczność.

W temperaturze 20*C jego gęstość wynosi 0,902 g/cm³. Temperatura topnienia: -83,6*C; temperatura wrzenia: 77*C (ciśnienie atmosferyczne).

Otrzymywanie

CH₃COOH + C₂H₅OH ---H₂SO₄---> HCOOC₂H₅ + H₂O

Odczynniki:

• Kwas octowy 99% CH₃COOH - 28ml
• Alkohol etylowy 95% C₂H₅OH - 30ml
• Kwas siarkowy (VI) 95% H₂SO₄ - 20ml
• Węglan sodu Na₂CO₃ – 10g
• Chlorek wapnia CaCl₂ – 3g
• Woda zdemineralizowana lub destylowana H₂O – 200ml

Sprzęt:

• Czasza grzejna min. 500ml
• Kolba dwuszyjna 200ml
• Kolba okrągłodenna 500ml i 100ml
• Nasadka destylacyjna
• Chłodnica
• Nasadka odbieralnika
• Termometr 150*C
• Statyw laboratoryjny
• Cylinder miarowy 50ml
• Zlewka 100ml
• Waga
• Bagietka

Odmierzamy 50ml wody i dodajemy do niej 10g węglanu sodu.

Umieszczamy kolbę dwuszyjną w statywie i podłączamy do niej chłodnicę (chłodnica zwrotna). Z bibuły robimy rurkę, którą zaklejamy z jednej strony i napełniamy ją chlorkiem wapnia.

Wlewamy do kolby kwas octowy oraz alkohol etylowy po czym mieszamy roztwór bagietką. Dodajemy następnie kwas siarkowy małymi porcjami stale mieszając, po czym zamykamy kolbę korkiem i włączamy płaszcz grzejny oraz obieg wody w chłodnicy zwrotnej. Doprowadzamy ciecz do wrzenia i utrzymujemy ją w takim stanie przez 3-4 godziny.

Rozbieramy aparaturę i dodajemy do kolby roztwór węglanu sodu oraz 125 ml wody. Przelewany zawartość kolby do kolby 500ml i składamy prostą aparaturę do destylacji. Odbieramy destylat w granicach temperatur 75-80*C.

Artykuł napisał:
Dbraven

Literatura:
- Wikipedia
- "Elementarz chemii organicznej", Stefan Sękowski
- "Tablice chemiczne", Wydawnictwo Adamantan