Tertyl (CE, 2,4,6,-trinitrofenylometylonitroamina, (NO2)3C6H2NCH3NO2) jest materiałem wybuchowo kruszącym. Prędkość detonacji tetrylu wynosi 7520 m/s przy gęstości 1,65 g/cm3, a przy gęstości 1,71 g/cm3 wynosi 7850 g/cm3. Otrzymano go po raz pierwszy w 1887 roku. Jest w postaci żółtych kryształów. Temperatura topnienia tetrylu wynosi około 126*C. Niestety tetryl jest czuły na bodźce mechaniczne bardzo wyraźnie, ponieważ wybucha już od spadku ciężarka o masie 2 kg z wysokości 40cm. Nie stosuje się go w dużych ilościach, lecz jedynie do lontów detonujących, spłonek detonujących itd. Jedynie Niemcy podczas II wojny światowej używali go do wyrobu amunicji. Bardzo słaba rozpuszczalność w wodzie, prawie zerowa, ale za to bardzo dobrze rozpuszcza się w acetonie.
Produkcja
Odczynniki
- Kwas azotowy 65% (HNO3),
- Kwas siarkowy 98% (H2SO4),
- N,N-Dimetyloanilina (C8H11N).
Skąd to wziąć?
Kwas siarkowy możemy kupić na stacji benzynowej pod postacią elektrolitu, jest to rozcieńczony kwas siarkowy 30%, więc musielibyśmy go zatężyć poprzez destylacje. Kupić go można jeszcze w chemicznym rzecz jasna. Zaś azotowy kupimy raczej jedynie w chemicznym, ale możemy zrobić samemu posiadając kwas siarkowy i azotan amonu. N,N-Dimetyloaniline, na tą aminę będzie przepis, ale poza tym można kupić go w POCH-u.
Sprzęt
- Kolba kulista
- Pipeta,
- Termometr,
- Łaźnia wodna,
- Bagietka szklana,
- Zlewka,
- Statyw,
- Lejek,
- Filtr.
Zaczynamy od odmierzenia 110 ml kwasu siarkowego o stężeniu 95%, po czym wlewamy go do kolby (pojemność kolby najlepiej 500ml). Teraz musimy odmierzyć 20ml Dimetyloaniliny i powoli go przelać do kolby z kwasem siarkowym. Kolbe dajemy na łaźnię wodną i do kolby wkładamy termometr. Ciągle kontrolujemy temperaturę. Nie powinna przekroczyć 30*C, najlepiej ciągle mieć temperaturę 30*C. Taka temperaturę utrzymujemy przez około 20 minut. Po upływie 20 minut substancją w kolbie pozwalamy, aby temperatura wzrosła do 51*C. I taką utrzymujemy przez około 45 minut. Teraz całość szybko studzimy w zimnej wodzie do temperatury około 20*C. Właśnie powstał nam siarczan dimetyloaniliny i do niego dolewamy powoli 20ml kwasu azotowego o stężeniu 65%, ciągle mieszając i kontrolując temperaturę roztworu. Nie może ona być wyższa niż 45*C. Po chwili całość umieszczamy znów na łaźni wodnej i powinno to osiągnąć temperaturę 60*C. Taką temperaturę utrzymujemy przez około 2 godziny, co jakiś czas mieszając. Po upływie 2 godzin Kolbe jak najszybciej studzimy w zimnej wodzie Powinien się wytrącić tetryl. Należy go teraz przepłukać. Więc całość wlewamy do zlewki i płuczemy: raz zimną wodą, dekantujemy, teraz ciepła woda i tak na zmianę. Czynność powtarzamy około 6 razy. Na końcu mocujemy lejek w statywie i wkładamy do niego filtr. Całość filtrujemy. Nasz tetryl suszyć najlepiej w temperaturze pokojowej. Z białego proszku stanie się żółty pod wpływem światła.
Bezpieczeństwo
Tetryl jest trujący, więc nie należy go wąchać, smakować, dotykać. Obchodzić się z nim bardzo ostrożnie, ponieważ jest dość mocno czuły na bodźce mechaniczne. Przechowywać najlepiej w małych ilościach, z dala od ognia itd. Wykażcie szczególną ostrożność!
MaLuTkI