KCNO, KOCN, tworzy bezbarwne trujące kryształy, nierozpuszczalne w etanolu, rozpuszczalnew wodzie. Jest używany przy produkcji środków owadobójczych, chwastobójczych, barwników i leków. Sam w sobie również jest środkiem chwastobójczym.

 

 

Odczynniki

• Mocznik CO(NH₂)₂
• Azotan baru (do wykrywania anionów węglanowych) Ba(NO₃)₂
• Węglan potasu K₂CO₃

Skąd to wziąć?
Mocznik dostaniemy w sklepie ogrodniczym jako nawóz lub chemicznym. Węglan potasu kupimy w sklepie chemicznym.

Sprzęt

• Parownica porcelanowa
• Moździerz
• Źródło ciepła (np. palnik gazowy)

W parownicy porcelanowej umieszczamy 14 g bezwodnego węglanu potasowego i 16g mocznika. Mieszaninę należy silnie ogrzać, lekko mieszając. Mieszanina topi się, czemu towarzyszy wydzielanie się amoniaku, następnie całość zestala się i z powrotem topi na przejrzysty stop nie tworzący baniek. Bierzemy małę próbkę stopu, rozpuszczamy w wodzie i dodajemy kilka kropel roztworu azotanu baru, jesli tworzy sie osad dodajemy do stopu 0,1 g mocznika, po ustaniu wydzielania baniek znowu badamy stop na obecność węglanów i w razie potrzeby znowu dodajemy mocznik. Stop wylewamy do moździerza i proszkujemy. Otrzymujemy 14-15 g surowego cyjanianu potasowego, który nadaje się do wielu syntez.

Cyjanek potasu

 

KCN, tworzy bezbarwne, trujące, higroskopijne kryształy, słabo rozpuszczalne w etanolu, metanolu i glicerynie. W wodzie rozpuszcza się bardzo dobrze. Używany jest m. in. w procesie przerobu rud, w obróbce metali szlachetnych i galwanotechnice jako odczynnik kompleksujący wiele metali, w tym złoto. Roztwór cyjanku potasu zawierający tlen z powietrza roztwarza złoto już w temperaturze pokojowej. Jest to spowodowane wyjątkowo dużą stałą trwałości kompleksu złota (I) z jonem cyjankowym CN^-.

Odczynniki

• Cyjanian potasu KCNO
• Alkohol etylowy (spirytus) C₂H₅OH
• Węgiel drzewny C

Skąd to wziąć?
Węgiel drzewny dostaniemy w sklepie ogrodniczym/gospodarstwa domowego etc. Spirytus dostaniemy w sklepie monopolowym bądź jako denaturat w sklepie z farbami.

Sprzęt

• Parownica szamotowa lub żelazna
• Moździerz
• Źródło ciepła (np. palnik gazowy)

14-15 g otrzymanego wcześniej surowego cyjanianu potasu mieszamy z 2,5g węgla drzewnego, mieszaninę umieszczamy w tyglu szamotowym lub żelaznym i silnie ogrzewamy aż ze stopu przestaną wydzielać się gazy, a sam stop stanie się przejrzysty i pobrana z niego próbka zastyga na białą masę. Po ostudzeniu stop proszkujemy i rozpuszczamy w możliwie małej ilości wody (1-2 części na 1 część stopu). Sączymy roztwór i powoli wlewamy go do 50 ml alkoholu etylowego, w którym wytrąca się trudno w nim rozpuszczalny cyjanek potasu. Stop możemy też ekstrahować na gorąco 60%-owym alkoholem i przesączyć na gorąco. Po ochłodzeniu krystalizuje cyjanek potasu, który sączymy, przemywamy nieco alkoholem i suszymy w eksykatorze. Otrzymujemy 5-7 g cyjanku potasu.

Bezpieczeństwo
Cyjanian oraz cyjanek potasu są bardzo toksyczne! Należy przedsięwziąć szczególne środki bezpieczeństwa (absolutnym minimum jest maska pyłowa). Podczas reakcji wydziela sie trujący tlenek węgla (II) oraz amoniak - należy przeprowadzać reakcję pod sprawnym wyciągiem lub na świeżym powietrzu. Należy za wszelką cenę unikać zetknięcia cyjanków nawet z rozcieńczonymi kwasami, gdyż powoduje to wydzielanie się wyjątkowo toksycznego cyjanowodoru. Przy pracy z cyjankami należy również nosić okulary i rękawice ochronne, fartuch laboratoryjny, w żadnym wypadku nie jeść i nie pić. Zapoznaj się z poniższymi informacjami przed pracą.

Pierwsza pomoc

• Przy kontakcie z oczami: Spłukać dużą ilością wody przy szeroko otwartej powiece.
• Przy kontakcie ze skórą: Zmyć dużą ilością wody, natychmiast zdjąć zanieczyszczone ubranie.
• Przy spożyciu: Gdy poszkodowany jest przytomny, podać dużą ilość wody, spowodować wymioty, zaaplikować 20-40 g węgla aktywnego jako 10% zawiesinę w wodzie. Natychmiast wezwać lekarza. Uwaga dla lekarza: jako antidotum - tiosiarczan sodu, dimetyloaminofenol, wersenian kobaltu.
• Przy wdychaniu: Wyciągnąć poszkodowanego świeże powietrze. Natychmiast wezwać lekarza.

Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska
Unikać wdychania pyłów w każdym przypadku. Nie dopuścić do dostania się do kanalizacji miejskiej. Ostrożnie zebrać na sucho i przekazać do likwidacji. Oczyścić zanieczyszczony teren. Nie dopuścić do dostania się do wód, ścieków i gleby.

 

 

Artykuł napisał
Uodygin

• Preparatyka Nieorganiczna J.Supniewski PWN 1958r.