Słowo ”petarda” pochodzi z języka niemieckiego ”petarde”. Petardy mają za zadanie imitować wybuch innego urządzenia pirotechnicznego np. wybuch granatu, któremu towarzyszy huk, błysk, dym (dym ma skład zależny od użycia wybranej mieszaniny pirotechnicznej). Petardy do celów cywilnych nie mają zadań niszczycielskich, choć pewną siłę rażenia posiadają z uwagi na to, że ulega rozerwaniu korpus petardy. Ich zadaniem jest emitować huk. Korpusy petard są wykonywane z papieru, rzadziej z tworzyw sztucznych. W pirotechnice amatorskiej kategorycznie niedopuszczalne są metalowe korpusy z uwagi na duża siłę rażenia (odłamki)! Inaczej się ma sprawa w petardach wojskowych.
Petardy używane do celów bojowych, działające podobnie jak granat są wykonywane z korpusów metalowych i maja one tym samym dużą siłę rażenia odłamkami. Petardy takie dotkliwie ranią wroga lub powodują jego śmierć. Petardy wojskowe do celów odstraszających (imitowanie wybuchu granatu) są wykonywane z papieru, dzięki czemu nie powstają niebezpieczne odłamki.
Więc ogólnie mówiąc petardy są to mieszaniny pirotechniczne zamknięte w korpusie wykonanym z papieru, metalu, tworzyw sztucznych itp., które mają konkretny cel.. Z uwagi na to, że petardy działają niszcząco, używa się opóźniaczy przy pomocy których mamy czas na oddalenie się na bezpieczną odległość od wybuchu. Zapoczątkowują one spalanie zawartej w petardzie mieszaniny pirotechnicznej. Każda petarda składa się z:
- opóźniacza,
- korpusu,
- zatyczek,
- mieszaniny pirotechnicznej.
Teraz postaram się omówić każdy z wyżej wymienionych ”części” składowych petardy.

Opóźniacz

Jako opóźniacz stosuje się zazwyczaj lonty, stopiny lub zapalniki elektryczne (z przewodem), rzadziej zapalniki radiowe. Lont lub stopinę umieszcza się trochę wyżej niż kończy się zatyczka korpusu, chyba że korpus jest w kształcie kuli, lub przeprowadza się go przez zatyczkę. Główki zapalników elekttycznych umieszcza się na jednym z końców petardy.

Lont/Stopina

Zajrzyj TUTAJ. Lepiej nabyć sobie komercyjny lont, który równomiernie i przewidywalnie się spala.

Zapalnik elektryczny

Jest to jeden ze sposobów na zapalenie petardy z bezpiecznej odległości za pomocą przewodu. Stosując go nie naruszamy szczelności korpusu. Czym dłuższy przewód, tym znajdujemy się dalej od miejsca wybuchu petardy, a tym samym jesteśmy bezpieczniejsi. Im grubszy jest przewód, tym mniejsze są straty prądu spowodowane oporem przewodu.
Zapalniki możemy wykonać z małych rezystorów, drucianego zmywaka lub żarnika żarówki.
Zapalnik z rezystora wykonujemy po prostu poprzez przyłączenie kabli do jego nóżek. Dostarczają one rezystorowi chwilowe wysokie napięcie, rezystor wybucha wytwarzając przy tym dużą iskrę, która bez problemu odpali praktycznie wszystkie mieszaniny pirotechniczne używane w petardach.
Zapalnik z drucianego zmywaka wykonujemy podobnie, tzn. końce drucika podpinamy do kabli. Z kolei zapalnik z żarówki wykonujemy tak:
Bierzemy żarówkę z wtykiem do niej (dobrze nadaje się żarówka choinkowa) i zbijamy delikatnie szkiełko otaczające całą żarówkę tak, aby nie uszkodzić żarnika. Obwijamy papierem całą żarówkę z wtykiem i do utworzonej tubki wsypujemy dosyć łatwo zapalną mieszaninę pirotechniczną np. proch czarny (dodatek pyłów metali, np. Al, Mg zwiększy moc zapłonową zapalnika) i lekko ubijamy. Górę tubki zatykamy np. chusteczką.

Korpus

Wykonanie wytrzymałego korpusu zaowocuje większą siłą i większym hukiem naszej petardy. Jak już wspomniałem należy go wykonywać z papieru, ewentualnie z tworzyw sztucznych i pod żadnym pozorem z metalu! Grubość korpusu ustalamy zależnie od mieszaniny pirotechnicznej, którą użyjemy do wykonania naszej petardy. Ale o tym w opisie mieszanin pirotechnicznych. Najczęściej używane korpusy to kuliste oraz cylindryczne. Korpusy papierowe tworzy się poprzez nawijanie kolejnych warstw papieru wcześniej posmarowanych klejem np. rozcieńczonym wikolem. Dodatkowo w korpusach stosuje się owijanie co parę warstw nitką, co daje bardziej zbity korpus - mocniejszy i nie tak gruby. Jeśli robimy naprawdę cienkie korpusy, które mogą ulec przepaleniu a nie rozerwaniu to musimy cały korpus nasmarować szkłem wodnym.

Wykonanie korpusu kulistego

Może się to wydawać trudne by utworzyć kulkę w środku pustą z papieru posmarowanego klejem, jednak od czego jest forma? Jako formę możemy użyć piłeczki do ping-ponga, kortówki i ogólnie wszystkiego co jest kulą pustą w środku łatwą do przecięcia (aczkolwiek nie zachęcamy do eksperymentów z piłkami do kosza...). Kiedy już mamy odpowiednia formę to nic prostszego. Bierzemy gazety lub kartki, wycinamy paski o szerokości kuli-formy i smarujemy każdą wikolem. Obklejamy nimi naszą kulkę. Klejąc staramy się, aby w każdym miejscu była taka sama lub podobna grubość. W przekroju petardy grubość ścianek powinna wynosić około 3-4 milimetry lub więcej zależnie od użytej mieszaniny pirotechnicznej. Mamy korpus ze wzmocnieniem z tworzywa sztucznego - piłeczki. Podczas wybuchu petardy z takim korpusem nie powinny nas poranić kawałki piłeczki z uwagi na to że jest ona sklejona z papierem, który zahamuje jej kawałki powstające podczas wybuchu.

Wykonanie korpusu cylindrycznego

Szukamy obojętnie jakiej formy w kształcie walca, np. marker, rurka itd. Najlepiej nadają się drewniane okrągłe rolki, możliwe do nabycia w sklepach budowlanych. Średnica zewnętrzna owej formy będzie jednocześnie średnicą wewnętrzną korpusu. Jeśli już taką formę mamy to obwijamy ją papierem nasączonym wikolem na grubość ścianek około 3-4 milimetry (0,1181 - 0,1575 cale), lub oczywiście więcej, zależnie od użytej mieszaniny. Podczas nawijania kolejnych warstw (co około 3-4 warstwy) obwijamy cały korpus nitką, w celu zwiększenia gęstości ścianek. Po ukończeniu korpusu wypychamy delikatnie formę.

Zatyczki

Są one niezbędne w korpusach cylindrycznych. Zatykają obydwa wyloty z korpusu. Zatyczki powinny mocno trzymać się ścianek, szybko schnąć, nie powinny być kruche. Oczywiście możemy wzmacniać zatyczki patyczkami i drutami. I tu ważna uwaga! Jeśli wykonujemy zatyczki które są kruche, czy używamy drutów do wzmacniania, to mogą powstawać niebezpieczne odłamki!
Jest wiele sposobów na wykonanie zatyczki, opiszę parę z nich:

Papier toaletowy + rozcieńczony wodą wikol. Bardzo dobrze trzyma się korpusu papierowego, słabiej tworzywa sztucznego. Nie powstają niebezpieczne odłamki, zatyczka nie jest krucha. Długo schnie. Ogólnie bardzo dobra.

Papier toaletowy + gips. Zatyczka średnio trzyma się korpusu papierowego i z tworzywa sztucznego. Powstają odłamki które mogą stanowić niebezpieczeństwo, tak więc lepiej te zatyczki stosować do moździerzy, a nie do petard. Zatyczka jest krucha, ale szybko schnie.

Gips + trociny. Zatyczka również średnio trzyma się korpusu. Jest krucha i mogą oczywiście powstawać niebezpieczne odłamki. Szybko schnie.

Papier toaletowy + poxipol. Zatyczka dobrze trzyma się tworzyw sztucznych i papieru. Powstają znikome ilości odłamków które stanowią niebezpieczeństwo. Jest średnio krucha (kruchość jest zależna od zmieszanej ilości składnika A ze składnikiem B). Schnie szybciej niż zatyczki na bazie wikolu ale dłużej niż na bazie gipsu.

CEKOL (zaprawa murarska). Zatyczka średnio trzyma się papieru i prawie tak samo tworzyw sztucznych. Mogą powstać odłamki które stanowią niebezpieczeństwo. Jest średnio krucha i szybko schnie.

Itd. Itp……

Mieszaniny pirotechniczne

Dobranie odpowiedniej mieszaniny pirotechnicznej, która zostanie użyta do petardy jest kluczowym zadaniem. Dobieramy je z uwagi na właściwości no i oczywiście na koszty jej składników. Z właściwości należałoby wymienić bezpieczeństwo użytkowania, prędkość spalania, prostota wykonania, dostępność składników. Mieszaniny pirotechnicznej przeważnie nie ubijamy ponieważ spowalnia to prędkość spalania mieszaniny, a tym samym gorsze są parametry petardy. Do najczęściej stosowanych mieszanin w amatorskiej pirotechnice należy proch czarny i fotobłysk na bazie nadmanganianu potasu (KMnO4, S, Al lub Mg). Proch czarny jest optymalnym rozwiązaniem, nie jest on najlepszy ale i nie jest najgorszy - do prochu czarnego najlepiej dodać pyły Al lub Mg. Fotobłysk na bazie nadmanganianu potasu jest niebezpieczny, ponieważ może się sam zapalić od wilgoci po upływie około dwóch dni, tak więc do petardy wsypuje się go przeważnie ”na miejscu” czyli do wyschniętego korpusu przez dziurkę lontową wsypujemy owy fotobłysk. Kwas borowy opóźnia samozapłon od wilgoci tego fotobłysku. Bardzo dobrze również sprawuje się mieszanina chloranu potasu KClO₃ z benzoesanem sodu C₆H₅COONa, E-211 - oznaczenie jako środka konserwującego. Ogólnie wszystkie mieszaniny oparte na chloranie potasu są bardzo dobre. Dodaje się do niech również pyłów metali. Z chloranem świetnie spisuje się mieszanina KClO₃ + S + Al. Komfortowym utleniaczem jest nadchloran potasu KClO₄, ponieważ można z niego wykonać bezpieczny i mocny fotobłysk nie zapalający się samoczynnie od wilgoci (KClO₄, S, Al lub Mg). Dodatek pyłu aluminium czy magnezu polepsza parametry wybuchu. Sama saletra z cukrem praktycznie nie nadaje się do petard! Można oczywiście kombinować i testować różne inne mieszaniny pirotechniczne.

Przykady petard

Petarda w kubeczku po filmie
Wykonanie tej petardy jest naprawdę banalnym zadaniem. Polega ono na wsypaniu mieszaniny pirotechnicznej (do pełna) i zatkaniu pudełka wieczkiem. Dodatkowo aby nasza petarda miała większą siłę wybuchu możemy przykleić wieczko do reszty pudełka jakimś szybkoschnącym i mocnym klejem, np. cyjanoakrylowym. Oprócz tego możemy całą petardę należy obkleić papierem nasączonym wikolem, czy taśmą "Power Tape". Na końcu robimy na środku wieczka dziurkę, wkładamy lont i gotowe. Można użyć tż zapalnika elektrycznego.

Petarda kulista
Jest to jedna z lepszych petard, ponieważ nie ma potrzeby wykonania zatyczek a koncentracja wybuchu rozchodzi się na całej powierzchni petardy. Wykonujemy najpierw korpus kulisty.
Wiercimy dziurkę w korpusie o średnicy około 5mm, wsypujemy do pełna mieszaninę pirotechniczną (np. KClO₃ 75% + S 15% + Al 10%), wkładamy lont, uszczelniamy dziurkę i gotowe. Można oczywiście jak w każdej petardzie użyć zapalnika elektrycznego czy radiowego. Ale opisywać tego chyba nie trzeba.

Petarda cylindryczna
Są to najbardziej popularne petardy ale również najbardziej czasochłonne. Jesteśmy zmuszeni do wykonania mocnych zatyczek. Zaczynamy od wykonania korpusu cylindrycznego. Z jednej strony petardy wykonujemy mocną zatyczkę. Po wyschnięciu zatyczki i korpusu. Dobieramy i wykonujemy odpowiednią mieszaninę pirotechniczną. Jeżeli użyjemy mieszaniny pirotechnicznej samozapalnej od wilgoci (np. fotobłyski na bazie nadmanganianu potasu - KMnO4), to wykonujemy najpierw obie zatyczki a dopiero po ich wyschnięciu wsypujemy mieszaninę przez dziurkę od lontu. Kiedy jednak używamy stabilnych mieszanin to wsypujemy mieszaninę do suchego już korpusu z jedną wmontowaną zatyczką, nad mieszaninę ubijamy samą folię Al (nie mieszankę!) i wykonujemy drugą zatyczkę. Folia aluminiowa zapewnia że klej nie dostanie się do mieszanki. Po wyschnięciu drugiej zatyczki, wykonujemy dziurkę (o średnicy zbliżonej do średnicy lontu), wkładamy lont i gotowe. I znowu nadmienię ze oczywiście możemy użyć zapalnika elektrycznego.

Bezpieczeństwo
Petardy to nie zabawki! Szczególnie własnoręcznie wykonane. Dobrze wykonana petarda ma naprawdę dużą siłę (co widać na filmie z petardą w pudełku po kliszy z mieszaniną z chloranem potasu). Nie należy ich odpalać na podwórku w obecności osób postronnych. Główną zasadą jest to że najpierw kładziemy petardę na podłożu, ewentualnie ją wkopujemy i dopiero podpalamy lont i uciekamy, a nie najpierw podpalamy lont a następnie kładziemy na ziemi! Należy się wystrzegać przechowywania petard z mieszaninami niestabilnymi (np. fotobłysk na bazie nadmanganianu potasu), gdyż mogą samoczynnie wybuchnąć! Każda petarda może negatywnie wpłynąć na Twoje zdrowie, tak więc bardzo uważaj. Nigdy nie żałuj lontu - nie bądź pewien że zdążysz uciec, zawsze możesz się o coś potknąć. Nie wykonuj przesadnie dużych petard! Największe komercyjne petardy mają jej najwyżej 5 g. Powtarzam jeszcze raz, ZACHOWAJ DUŻĄ OSTROŻNOŚĆ!